نکات شستشوی فرش دستبافت در خانه

داشتن یک فرش دستبافت خوب، به‌خصوص یک فرش قدیمی یا آنتیک، نه تنها بسیار لذت‌بخش است، بلکه یک مسئولیت نیز به‌حساب می‌آید. به نفع شما و خانه شماست که ظاهر و سلامت گنجینه خود را حفظ کرده و با کمی مراقبت، آن را به یک میراث ارزشمند خانوادگی برای نسل‌های بعد تبدیل کنید. در واقع، صاحبان فرش دستبافت باکیفیت باید خود را مالک "فعلی" فرش بدانند؛ یکی از مالکین در زنجیره‌ای که از گذشته تا آینده دور امتداد می‌یابد. در این مقاله آموزشی، هوم پلاس توصیه‌هایی را در مورد نگه‌داری و شستن فرش دستبافت به شما ارائه می‌دهد. با این حال مراقب باشید: برخی از فرش‌های دستبافت ایرانی حساس بوده یا با مواد خاصی ساخته شده‌اند (مانند ابریشم و بعضی رتگ‌های خاص) و درنتیجه در مقابل شستشو آسیب‌پذیر هستند. اگر اطمینان ندارید که می‌توانید از پس نیازهای فرش خود بربیایید، توصیه می‌کنیم از یک متخصص شستشو و ترمیم فرش دستبافت کمک بگیرید. در هر صورت، فرش دستبافت ایرانی حداقل باید هر ده سال یک‌ بار به‌طور کامل و حرفه‌ای شسته شود تا لایه‌های عمیق گرد و خاک ریز که تمیزکردن سطحی نمی‌تواند از پسشان بربیاید، پاک شوند. با هر آسیبی باید در سریع‌ترین زمان ممکن مقابله کرد تا علاوه بر جلوگیری از گسترش آسیب، فرش به ترمیم عمیق نیاز پیدا نکند.

شستشوی فرش دستبافت در خانه

فرش را به خوبی جاروبرقی بکشید. برای جلوگیری از کشیده شدن الیاف، درصورت امکان برس دهانه‌ جارو را بالا بکشید. مراقب باشید که فرش را در جهت خواب بافت آن جارو بکشید. فرش را برگردانده و پشت آن را نیز جاروبرقی بکشید. ریشه‌ فرش را جارو نکنید، زیرا اگر ریشه‌ای بخشی از بافت اولیه نباشد ممکن است توسط مکش جاروبرقی از پایه فرش دور شود. برای تمیز کردن لکه‌های قدیمی از آب گرم استفاده کنید.

شروع شستن فرش دستبافت

بهتر است برنامه‌ریزی برای شستن فرش دستبافت را به‌گونه‌ای انجام دهید که شستشو در یک روز آفتابی صورت گیرد؛ در این‌ صورت می‌توانید از مزایای گرمای خورشید در خشک کردن فرش خود بهره ببرید. فرش را از منزل خارج کرده و با استفاده از شلنگ دو طرف آن را آنقدر خیس کنید تا فرش از آب اشباع شود. با استفاده از مواد شوینده مخصوص لباس‌های حساس، الیاف فرش را ماساژ دهید. از محلول‌های مبتنی بر آمونیاک استفاده نکنید و فکر استفاده از فرچه‌های زبر را از سرتان بیرون کنید. خم شوید و اجازه دهید دستانتان، همان‌طور که هنگام شستن موهایتان این کار را می‌کنند، فرش را بشویند. در انتها فرش را برگردانده و پشت آن را نیز بشویید.

آبکشی مفصل فرش

یک شلنگ مجهز به نازل قابل‌تنظیم، آب صابونی را به بهترین شکل ممکن از فرش جدا می‌کند. بیرون آوردن تمام بقایای مواد شوینده مدتی طول می‌کشد، اما تا ناپدید شدن آخرین بازمانده‌های کف به آبکشی ادامه دهید. همین کار را روی سمت دیگر فرش نیز انجام دهید، سپس فرش را مجددا برگردانده و روی آن را دوباره آبکشی کنید. برای هرچه بیشتر خارج کردن آب، از یک پارو در جهت خواب الیاف فرش استفاده کنید.

رفع گرد و غبار قبل از شروع شستشوی فرش

به منظور ازبین بردن آلودگی‌ها و زباله‌های ریز، پیش از شستن فرش دستبافت، آن را با استفاده از جاروبرقی تمیز کنید. همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، شما باید حداقل هر دو هفته یک‌بار فرش دستبافت خود را با استفاده از جاروبرقی تمیز کنید. این کار باعث می‌شود فرش شما ظاهر و بوی تازگی خود را بازیافته و طول عمر مفید آن افزایش یابد. تمام کاری که باید انجام دهید این است که فرش را روی زمین صاف کرده و به آرامی جاروبرقی بکشید تا ذرات اضافی، موهای پنهان و آلودگی‌های بین الیاف پاک شوند. این کار را بر روی هر دو طرف فرش حداقل ۳ بار تکرار کنید تا همه گرد و غبار موجود در فرش دستبافت شما از بین برود. در هنگام استفاده از جاروبرقی روی فرش دستبافت، به نکات زیر توجه کنید:

• از جاروبرقی روی ریشه‌های فرش استفاده نکنید، چراکه ممکن است در جاروبرقی گیر کنند.
• فرش را در جهت خواب الیاف آن جارو بکشید نه خلاف آن

برخی از افراد در مورد استفاده از مکش جاروبرقی روی فرش‌های دستبافت ایرانی تردیدهایی دارند و باید در این مورد به آنان حق داد. با توجه به ارزش مادی و معنوی فرش دستبافت، بهتر است محتاط باشیم تا پشیمان. بنابراین، آیا می‌توانید فرش دستبافت را با استفاده از جاروبرقی تمیز کنید؟ قطعا! در این که جاروبرقی همواره یک گزینه باقی می‌ماند شکی نیست؛ اما در صورتی که فرش عتیقه یا گران قیمتی دارید، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ یک ابزار تخصصی‌تر مانند رفوگر برقی بروید. اگر هنوز قصد استفاده از جاروبرقی را دارید، شاید بهتر باشد برس دهانه جاروبرقی را جدا کنید. برس با گیر انداختن الیاف شل، می‌تواند به طور بالقوه خسارات لحظه‌ای را بدتر کند. جاروبرقی مزایای خود را دارد، اما در هر صورت همیشه بهتر است که از یک ابزار اختصاصی تمیزکننده فرش استفاده کنید. در خشک‌شویی فرش، از مکش جاروبرقی به همراه پاک‌کننده (میکرو اسفنج‌ به همراه یک حلال آلی) برای ازبین بردن باکتری‌ها، برطرف کردن آلودگی و بازگرداندن نشاط به فرش دستبافت شما استفاده می‌شود. حال با توجه به ماهیت الیاف پشمی، آیا می‌توانید فرش دستبافت خود را خشکشویی کنید؟ همانقدر که می‌توانید آن را جاروبرقی بکشید!

ساخت محلول مناسب برای شستن فرش

• ترکیب محلول تمیز‌کننده و نرم کننده فرش:

این روش برای مقابله با لکه‌ها بسیار کارآمد است و الیاف فرش را نرم نگه می‌دارد. برای تهیه این محلول، به مواد زیر نیاز دارید:

• ۲ قاشق غذاخوری ماده تمیزکننده معمولی
• ۱ قاشق غذاخوری نرم کننده لباس
• ۲/۱ قاشق غذاخوری شامپو فرش
• ۴ لیتر آب داغ

مواد بالا را در یک کاسه بزرگ یا سطل با یکدیگر مخلوط کنید. سپس آب گرم را به آرامی اضافه کنید تا از ایجاد کف بیش از اندازه جلوگیری شود. • استفاده از مواد کاملا طبیعی:

اگر نگران تاثیر سموم و مواد شیمیایی بر روی فرزند یا حیوان خانگی خود هستید، می‌توانید یک محلول سازگار با محیط‌ زیست تهیه کنید. برای ساخت این محلول، به مواد زیر نیاز خواهید داشت:

• ۱ فنجان سرکه سفید
• ۲ فنجان آب
• ۱ قاشق غذاخوری نمک

همچنین می‌توانید برای مقابله با بوی بد فرش، ۱۵ تا ۲۰ قطره آب لیموی تازه را نیز به محلول اضافه کنید. • ترکیب محلول شیشه پاک‌کن و آب داغ

این ساده‌ترین راه‌حل برای شستن فرش دستبافت است. کافی ست مقادیر مساوی از شیشه پاک‌کن و آب داغ را با هم ترکیب کنید. • استفاده از محلول آمونیاک برای لکه‌های سرسخت

از این محلول برای مقابله با نقاط و لکه‌های تیره استفاده می‌شود. هنگام استفاده از این محلول، از دستکش محافظ استفاده کنید، چرا که آمونیاک می‌تواند دست، پوست یا چشم شما را بسوزاند.

• ۱ قاشق غذاخوری تمیزکننده مایع
•  ۴/۱ آمونیاک + ۴/۱ سرکه سفید
• ۱۱ لیتر آب

• استفاده از جوش شیرین

این نیز یک روش بسیار ساده است. مقدار جوش شیرین روی ناحیه آسیب‌دیده بپاشید و اجازه دهید برای ۲۰ دقیقه روی آن باقی بماند. سپس فرش دستبافت خود را به طور کامل جاروبرقی بکشید.

• استفاده از هیدروژن پراکسید و لیمو

هیدروژن پراکسید یک پاک‌کننده قوی است، در حالی که لیمو عطر و رایحه‌ای دلپذیر از خود به جای می‌گذارد. ترکیب این دو ماده برای شستن فرش دستبافت بسیار عالی عمل می‌کند.

• ۱۷۶ میلی‌لیتر هیدروژن پراکسید
• ۳۵۰ میلی‌لیتر آب
• ۵-۳ قطره آب لیموی تازه

مواد بالا را با یکدیگر ترکیب کرده و با استفاده از آن فرش دستبافت خود را بشویید.

نکات استفاده از شامپو فرش

شامپو فرش را امتحان کنید

به عنوان یک قاعده کلی، برای اطلاع یافتن از چگونگی عملکرد ماده شوینده، همیشه قبل از استفاده از شامپو فرش روی کل فرش دستبافت خود، آن را امتحان کنید. مقدار کمی از شامپو فرش را روی گوشه‌ای کوچک یا یک وصله بمالید، آن را با آب خیس کنید و اجازه دهید چند ساعت باقی بماند. سپس برگشته و آن نقطه را به خوبی آبکشی کنید. با دقت بررسی کنید که آیا الیاف یا رنگ فرش در آن نقطه دچار آسیب شده‌اند یا نه. بهتر است از شامپو فرشی استفاده کنید که مشخصا با الیاف فرش دستبافت شما سازگار است. سعی نکنید شوینده فرش خودتان را اختراع کنید یا از پاک‌کننده‌های دیگر که برای فرش و موکت ساخته نشده‌اند روی فرش دستبافت خود استفاده کنید.

فرش را شسته و شامپو بزنید

پس از انتخاب یک شامپو فرش امن، وقت آن است که شلنگ را بیرون آورده و فرش خود را حسابی آبکشی کنید. نگران خیس شدن بیش از حد فرش نباشید، چرا که باید آن را به‌خوبی برای استفاده از شامپو فرش آماده کنید. یک فرچه با زخامت متوسط معمولا بهترین روش برای رساندن شامپو فرش به عمق الیاف فرش است. اما اشتباه نکنید، رساندن شامپو به اعماق فرش کافی نیست. در این مرحله به سابیدن و کف زیادی احتیاج دارید. بنابراین لباس مناسب پوشیده و روی هر لکه به اندازه کافی تمرکز کنید. برای شستن فرش دستبافت چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

• وحشت نکنید، اما سریع باشید. منتظر نمانید تا آخرین مهمان خانه شما را ترک کند و سپس شروع به تمیز کردن فرش دستبافت خود کنید! اگر بلافاصله پس از ایجاد لکه با آن مقابله کنید، می‌توانید اکثر لکه‌ها را از روی فرش دستبافت خود پاک کنید.
•  از دستمال‌های حوله‌ای یا پارچه سفید استفاده کنید. برای ازبین بردن لکه مایع از دستمال یا پارچه رنگی استفاده نکنید، چرا که ممکن است رنگ از دستمال به فرش منتقل شود.
• با استفاده از قاشق، مایع یا غذا را از روی فرش جدا کنید. اگر مقدار زیادی مایع یا ماده نیمه جامد (مانند مربا) روی فرش ریخته شده است، از یک قاشق استفاده کرده و سعی کنید تا جای ممکن، بدون فشار دادن فرش، آن را از سطح فرش جدا کنید.
• هیچگاه برای بیرون آوردن چیزی از فرش، از چاقو استفاده نکنید. چاقو می‌تواند به ریشه الیاف فرش آسیب برساند.
•  هرگز هیچ لکه‌ای را با استفاده از فرچه زدن از روی فرش پاک نکنید. این کار تنها اوضاع را بدتر خواهد کرد و حتی ممکن است به ساختار فرش آسیب رسانده و رنگ آن را به خطر بیاندازد.

روش خشک کردن فرش دستبافت در خانه

بعد از آبکشی کامل آب صابونی از فرش و تمیز شدن آن، وقت آن است که از شر آب اضافی خلاص شوید. پس از پایان عملیان فشار دادن فرش برای گرفتن آب اضافی از آن، می‌توانید تعدادی حوله خشک را روی فرش قرار داده و به آرامی روی آن‌ها راه رفته یا با پا روی آن بزنید تا به جذب رطوبت فرش کمک شود. پس از جذب رطوبت اضافی، فرش را به داخل خانه منتقل کرده و در جایی مانند گاراژ آویزان کنید تا در معرض هوا خشک شود. برای خشک کردن هر دو طرف فرش، به گردش هوای کافی احتیاج دارید. استفاده از پنکه می تواند فرآیند خشک شدن فرش را تسریع کند. برای خشک کردن فرش دستبافت از لامپ‌های گرمایشی یا حرارت استفاده نکنید، زیرا امکان دارد الیاف فرش در حین خشک شدن تاب خورده و آسیب ببینند. همچنین، فرش دستبافت را برای مدت طولانی زیر گرمای مستقیم یا نور آفتاب نگذارید؛ نور خورشید می‌تواند رنگ فرش را به شدت محو کند. پس از خشک شدن می‌توانید دست خود را به آرامی روی فرش کشیده و یک‌بار دیگر آن را جاروبرقی بکشید تا الیاف فرش نرمی خود را بازیابند.