بهترین روش‌های شستشو و ضدعفونی کردن سبزیجات

معمولا بعد از هربار خرید میوه و سبزیجات، در مقابل یک سوال دشوار قرار می‌گیریم، اینکه بلافاصله بعد از خرید اقدام به ضدعفونی کردن سبزیجات کرده و آن‌ها را مصرف کنیم، یا اینکه برای اطمینان بیشتر آن‌ها را برای مدتی نگه داشته و سپس استفاده کنیم. همچنین بیشتر مردم نگران سرایت آلودگی از میوه و سبزیجات به دیگر موادغذایی در یخچال و فریزر نیز هستند. بسیاری نیز به دلیل همین نگرانی‌ها، دست به شستشوی سبزیجات و میوه‌ها با مواد شوینده می‌زنند. اقدامی که ممکن است خطرات مهلکی برای سلامتی داشته باشد. هرچند تا به امروز هیچ تحقیق معتبری انتقال ویروس کرونا از طریق میوه‌ها و سبزیجات را تایید نکرده است، اما برای رعایت کامل اصول بهداشتی بهتر است پیش از مصرف، میوه‌ها و سبزیجات را با استفاده از مواد طبیعی موجود در هر آشپزخانه‌ای کاملا تمیز کرده و ضدعفونی کنیم. احتمالا این روزها در رابطه با نحوه خرید، شستشو و ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها با سوالات بسیاری مواجه شده‌اید. هوم پلاس در این مطلب، با بررسی آخرین تحقیقات علمی و توصیه‌های بهداشتی در رابطه با شستشوی سبزیجات و میوه‌ها، تمام ابهامات شما را برطرف خواهد کرد.

روش صحیح شستشوی سبزیجات و میوه‌ها

شستشوی سبزیجات و میوه‌های تازه با آب سرد پیش از مصرف، روش خوبی برای رعایت اصول بهداشت و امنیت غذایی به‌شمار می‌رود. توجه داشته باشید که محصولات تازه، نباید تا پیش از فرا رسیدن زمان مصرف شسته شوند. شستشوی سبزیجات و میوه‌ها پیش از قرار دادن آن‌ها در یخچال، می‌تواند باعث تشدید تکثیر باکتری‌ها شود. پیش از شروع فرآیند شستشوی سبزیجات و دیگر محصولات تازه، دستان خود را با آب و صابون بشویید. همچنین، از تمیز بودن ظروف، سینک ظرفشویی و سطحی که محصولات را روی آن قرار می‌دهید اطمینان حاصل کنید. با جدا کردن قسمت‌های کبود یا به‌وضوح فاسد شده از محصولات تازه شروع کنید. اگر با میوه‌ها یا سبزیجاتی سروکار دارید که قرار است پوست کنده شوند، مانند پرتقال، پیش از پوست کندن آن را بشویید تا از نفوذ باکتری‌های موجود روی سطح به درون محصول پیشگیری شود. اصول کلی شستشوی سبزیجات و میوه‌ها را می‌توان به‌این صورت خلاصه کرد:

• میوه و سبزیجات با پوست محکم: میوه هایی با پوست محکم‌تر مانند سیب، لیمو، گلابی و همچنین سبزیجات ریشه‌ای مانند سیب‌زمینی، هویج و شلغم را می‌توان با یک برس تمیز و نرم شست تا اضافات از منافذ آن‌ها خارج شوند
•  سبزیجات برگ‌دار: در رابطه با اسفناج، کاهو، چغندر برگی، تره فرنگی و سبزیجات صلیبی مانند کلم فندقی و کلم برگ چینی باید ابتدا بیرونی‌ترین لایه را جدا کرده، سپس محصول را در یک کاسه آب خنک غوطه‌ور کنیم. بعد از مدتی میوه یا سبزی را شسته و با آب تازه آبکشی کنید.
• میوه و سبزیجات با پوست ظریف: انواع توت‌ها، قارچ‌ها و سایر محصولاتی که ممکن است در فرآیند شستشو دچار فروپاشی شوند را می‌توان با استفاده از جریان ثابت آب و سایش ملایم با انگشتان از اضافات تمیز کرد.

بعد از آبکشی کامل محصولات، آن‌ها را با استفاده از دستمال کاغذی یا حوله‌ی تمیز کاملا خشک کنید. محصولات ظریف‌تر را روی حوله ریخته و به آرامی روی سطح حرکت داده یا بچرخانید تا بدون آسیب دیدن خشک شوند. مراحل بالا را پیش از هربار مصرف میوه‌ها و سبزیجات دنبال کنید تا سطح آلودگی‌ها و ویروس‌ها‌ی موجود روی‌ محصولات به حداقل میزان ممکن برسد.

مواد مناسب برای انگل زدایی و شستشوی سبزیجات و میوه‌ها

غوطه‌ور کردن در آب گرم

برای شروع، میوه‌ها و سبزیجات خود را به مدت ۳ تا ۵ دقیقه با آب جاری بشویید. سپس یک ظرف بزرگ را با آب گرم پر کرده و میوه‌ها و سبزیجات شسته‌شده را برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آن غوطه‌ور کنید. سپس آن‌ها در یخچال قرار داده و در زمان دلخواه مورد استفاده قرار دهید.

محلول بیکینگ پودر + سرکه

یکی از موثرترین شیوه‌ها برای شستشو و ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها، تهیه محلولی با مقدار مساوی از بیکینگ پودر و سرکه در یک ظرف بزرگ پر از آب داغ است. محلول را به خوبی هم زده و میوه‌ها و سبزیجات را برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در آن غوطه‌ور کنید. سپس آن‌ها را کاملا بشویید. این کار باعث می‌شود بیشتر میکروب‌های موجود در محصولات شما به‌طور موثری از بین بروند. پس از خشک کردن آن‌ها در هوای آزاد، محصولات خود را در یخچال قرار داده و در زمان دلخواه استفاده کنید.

محلول نمک + زردچوبه + سرکه

مقادیر مساوی از نمک، زردچوبه و سرکه را در یک ظرف بزرگ پر از آب داغ حل کرده و میوه‌ها و سبزیجات خود را برای ۳۰ دقیقه در آن قرار دهید. همچنین می‌توانید نصف یک لیمو را هم به محلول موردنظر اضافه کنید. سپس آن‌ها را با آب معمولی شسته، خشک کرده و استفاده کنید. این روش راه‌حل خوبی برای خلاص شدن از شر اکثر باکتری‌ها و ویروس‌ها است.

شستشو و سایش

برای سبزیجاتی مانند هویج و سیب‌زمینی می‌توانید از گزینه‌ی شستشو و سایش استفاده کنید. سطح چنین سبزیجات و میوه‌هایی را با دست یا ابزار نظیف‌کننده خراش داده و به‌خوبی بشویید. سپس آن‌ها را برای یک یا دو دقیقه در آب بسیار سرد قرار داده و خشک کنید. توجه: استفاده از مواد شوینده و صابون‌ها خطرناک هستند برای اطمینان از تمیزی میوه‌ها و سبزیجات، برخی افراد به روش‌های غیرمعمول مانند ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها با صابون و مواد شوینده متوسل می‌شوند. چنین روش‌هایی، به علت وجود مواد شیمیایی در شوینده‌ها، غیرایمن و بسیار خطرناک هستند. هرچند بیشتر افراد گمان می‌کنند می‌توان با سایش و آبکشی، مواد شوینده را از بین برد، اما به دلیل پوست متخلخل محصولات غذایی، همواره مقداری از این مواد به درون آن‌ها نفوذ می‌کنند. مصرف این مواد باقیمانده می‌تواند منجر به التهاب دستگاه گوارش شده و پیامدهای طولانی مدتی برای مصرف‌کننده به‌دنبال داشته باشد.

میوه‌هایی که در شستشوی آن‌ها باید بیشتر دقت کنید!

همه ساله، کارگروه محیط‌زیست فهرستی از دوازده محصول آلوده (میوه‌ها و سبزیجاتی که بیش از بقیه در معرض سموم دفع آفات قرار دارند) و دوازده محصول تمیز (محصولاتی که لازم نیست نگران آلودگی آن‌ها باشید) را منتشر می‌کند. هنگام ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها، این دو فهرست و تمایز بین آن‌ها را در ذهن داشته باشید. دوازده محصول آلوده (به ترتیب): توت فرنگی، اسفناج، کلم، شلیل، سیب، انگور، هلو، گیلاس، گلابی، گوجه‌فرنگی، کرفس، سیب‌زمینی و فلفل تند. درصورت امکان، این محصولات را به صورت ارگانیک خریداری کنید و هنگام آبکشی توجه بیشتری به از بین بردن مواد ناخواسته داشته باشید. دوازده محصول تمیز (به ترتیب): آووکادو، ذرت شیرین، آناناس، پیاز، انبه هندی، نخود شیرین (یخ زده)، بادمجان، مارچوبه، گل کلم، طالبی، کلم بروکلی و قارچ. این محصولات نیز همچنان بایستی حداقل ۳۰ ثانیه با آب سرد شسته شوند. اما نیازی نیست نگرانی خاصی بابت آلودگی آن‌ها داشته باشید.

پاک کردن و تمیز کردن سبزیجات

ویروس‌ها روی مواد غذایی رشد نمی‌کنند، اما سبزیجات خام می‌توانند بستر خوبی برای انتقال آن‌ها باشند. فرد آلوده می‌تواند موادغذایی را آلوده کرده و از این طریق ویروس را منتقل کند. غذاهای دریایی نیز در صورت تماس با مدفوع فرد آلوده می‌توانند به شما آسیب برسانند .همچنین ویروس‌ها نسبت‌ به باکتری‌ها مقاومت بیشتری به پاک‌کننده‌های شیمیایی دارند. پس چگونه باید از آلودگی آن‌ها جلوگیری کرد؟

• سبزیجات خام را در آب داغ یا آب‌نمک داغ نمک بشویید.
• همچنین می‌توانید سبزیجات را چندین بار با آب قابل شرب بشویید.

پراکسید هیدروژن / پرمنگنات پتاسیم توسط بسیاری از افراد خانه‌دار مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما باید توجه داشت که این مواد در مقابله با باکتری‌ها تاثیر بسیار بیشتری دارند تا ویروس‌ها. ر اگر برای شستشوی سبزیجات خام از آب و صابون استفاده می‌کنید ، مطمئن شوید که بقایای صابون از روی سطح به خوبی تمیز شوند. شستن چنین لکه‌ها و ذرات صابونی کار دشواری است. حتما هنگام شستشوی ظروف متوجه این نکته شده‌اید که گاهی لکه‌های صابون حتی بعد از آبکشی نیز قابل مشاهده هستند. همین امر در مورد شستشوی سبزیجات نیز صادق است. در حقیقت، جدا کردن صابون از سطح سبزیجات دشوارتر است.

• بهتر است این روزها از خوردن غذاهای خام و سالاد خودداری کنید. موادغذایی پخته‌شده خطر ابتلا را به‌ حداقل می‌رسانند. از پخت کامل غذا اطمینان حاصل کنید. اگر از سبزیجات خام در سالاد استفاده می‌کنید، آن‌ها را با احتیاط بیشتر تمیز کنید.
•  ممکن است بخواهید هنگام حمل و خرید سبزیجات و میوه‌ها، دستکش بپوشید. مطمئن شوید که این دستکش‌ها را یک‌بار در خانه شسته‌اید.
• سبزیجات آورده شده از بیرون را مستقیماً روی پیشخوان آشپزخانه قرار ندهید.
•  اگر در سبد خریدتان سبزیجاتی وجود دارند که به محض ورود به خانه قابل شستشو نیستند، سعی کنید آن‌ها را در یک فضای بسته نگه دارید و تا ۳-۴ ساعت اقدام به طبخ و مصرف آن‌ها نکنید.

انگل زدایی سبزیجات و میوه‌ها

استفاده از یک ماده ضدعفونی‌کننده برای ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها روش مناسبی نیست. چنین موادی تنها باید برای تمیز کردن سطوح مورد استفاده قرار بگیرند. بنا به یافته‌های محققان، ویروس کرونا می‌تواند تا چندین ساعت روی میوه‌ها و سبزیجات زنده بماند. بنابراین، بهترین روش برای جلوگیری از آلوده‌شدن توسط این محصولات، شستشوی سبزیجات و میوه‌ها به صورت کامل است. برای اطمینان بیشتر از ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها، می‌توانید هنگام شستشو، مقداری پرمنگنات پتاسیم به آب اضافه کنید. شستشوی سبزیجات و میوه‌ها به طور کامل و موثر، در واقع بسیار آسان‌تر از آنچه تصور می‌کنید است. تنها کافی است نکات زیر را به‌خاطر بسپارید:

 ابتدا دستان خود را بشویید

قطعا نمی‌خواهید قبل و بعد از ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها، آلودگی را به‌طور مستقیم از دستان خود به محصولات منتقل کنید. دستورالعمل تعیین شده در مورد شستشوی دستان با آب و صابون به‌مدت ۲۰ ثانیه را دنبال کرده و سپس موادغذایی را لمس کنید. استفاده از مایع ضدعفونی‌کننده‌ی دست نیز کافی است. پیش از فرارسیدن زمان مصرف، اقدام به شستشوی سبزیجات و میوه‌ها نکنید. رطوبت زیستگاه بسیار مناسبی برای رشد باکتری‌ها است. اگر فرآیند ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه‌ها را پیش از فرارسیدن زمان مصرف انجام دهید، امکان ایجاد محیطی را فراهم می‌کنید که باکتری‌های بیشتری بتوانند در آن رشد کنند. هرچند این باکتری‌ها لزوما خطرناک نیستند، اما می‌توانند روند فاسد شدن محصول شما را تسریع کنند. در روزهایی که بهتر است هرچه کمتر برای خرید از خانه خارج شوید، فاسد شدن سریع موادغذایی، آخرین چیزی است که می‌خواهید.

فقط از آب سرد استفاده کنید

هرچند در صورت لزوم، استفاده از مواد مخصوص ضدعفونی سبزیجات منعی ندارد، اما بسیاری از متخصصان، از جمله سازمان بهداشت جهانی، اعتقاد دارند استفاده از آب سرد برای شستشوی سبزیجات و میوه‌ها کافی است.

آبکشی سبزیجات

بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات سطحی متخلخل دارند، بدین معنی که نفوذ مواد مختلف از روی سطح به درون آن‌ها بسیار آسان است. به‌همین دلیل، استفاده از صابون برای ضدعفونی سبزیجات و میوه‌ها، حتی صابون‌های ملایم، می‌تواند باعث ناراحتی معده شود. هیچ مدرکی مبنی بر اثربخشی بیشتر اسپری‌ها و مواد ضدعفونی‌کننده نسبت به آب وجود ندارد و تحقیقات کمی در زمینه ایمنی بالینی آن‌ها انجام شده است.

بهترین شانسی که دارید این است که به همان آب سرد بچسبید و حتی اگر قصد پوست کندن یا پختن میوه و سبزیجاتی را دارید، پیش از مصرف آن‌ها را ۳۰ ثانیه آبکشی کنید. حتی الامکان از آب گرم استفاده نکنید، چرا که می‌تواند مسیری را برای ورود میکروارگانیسم‌ها به داخل محصولات غذایی فراهم کند.