خوردن مایع ظرفشویی و عوارض آن

مسمومیت با مواد شوینده چیست؟

مایع ظرفشویی، محصولات بهداشت معطری هستند که برای شستشو و تمیز کردن ظروف و اشیاء استفاده می‌شوند. منظور از مسمومیت با مواد شوینده، مصرف سهوی یا عمدی این دسته از ترکیبات شیمیایی است. نوع و میزان مسمومیت، بر اساس تاریخچه بالینی فرد، ترکیب علائم و عوارض قابل مشاهده و آزمایش‌های اضافی (که ممکن است در برخی موارد شامل رادیولوژی و آزمایش‌های بالینی نیز باشد) تشخیص داده می‌شود. مسمومیت تصادفی با مواد شوینده می‌تواند در نتیجه تماس اندام‌های داخلی بدن با محصولات تمیزکننده خانگی که حاوی مواد شیمیایی قوی هستند، از جمله خوردن مایع ظرفشویی رخ دهد. بلعیدن یا استنشاق این ترکیبات شیمیایی، می‌توانند منجر به مسمومیت‌های بسیار خطرناکی شوند، تا آنجا که زندگی فرد مسموم شده در معرض خطر قرار بگیرد. با این مقاله از هوم پلاس همراه باشید تا با اثرات خطرناک خوردن مواد شیمیایی شوینده بیشتر آشنا شوید.

خطرات خوردن مایع ظرفشویی و مواد شوینده

خوردن مایع ظرفشویی می‌تواند منجر به تورم و احساس درد در گلو، روی لب‌ها و زبان شود. همچنین ممکن است علائم ناراحتی گوارشی را تجربه کنید. ممکن است مکرارا استفراغ کرده و آثار خون را در استفراغتان مشاهده کنید. همچنین ممکن است دچار درد شکمی شده و یا در مدفوع خود خون مشاهده کنید. بسته به محصولی که استفاده کرده‌اید، احتمال سوختگی مری نیز وجود دارد. اگر با مایع ظرفشویی مسموم شده باشید، ممکن است دچار افت فشار خون شده یا ضربان قلبتان به سرعت کاهش یابد. در موارد خطرناک، قلب می‌تواند در تماس با مواد شیمیایی دچار فروپاشی شود. امکان دارد آزمایش خون، تغییرات شدیدی را در میزان pH خون شما نشان دهد که می‌تواند به اندام‌های حیاتی شما آسیب برساند. البته در صورت نداشتن مشکلات زمینه‌ای، احتمال چنین سطحی از آسیب در اثر خوردن مایع ظرفشویی خانگی اندک است؛ هرچند همواره امکان دارد در اثر بلعیدن یا استنشاق محصولات تمیزکننده تجاری اتفاق بیافتند.

تاثیرات بلند مدت خوردن مایع ظرفشویی

بسته به میزان مواد شیمیایی که بدن در معرض آن قرار گرفته است، و سرعت اقدامات درمانی، تاثیرات بلندمدت می‌توانند متغیر باشند. هرچه زودتر بتوانید کمک‌های درمانی لازم را دریافت کنید، احتمال بهبودی بیشتر می‌شود. اگر مواد شوینده با پوست شما در تماس بوده‌اند، بهبودی سریع‌تر و آسان‌تر است، چرا که آسیب‌ها عمدتا سطحی هستند. اما اگر ماده شوینده را بلعیده باشید، بهبودی به میزان آسیب داخلی‌ای بستگی دارد که ماده شوینده ایجاد کرده است. بهبود آسیب‌های وارده به معده و مری ممکن تا هفته‌ها پس از مصرف ماده شوینده ادامه یابد.

علائم خوردن مایع ظرفشویی توسط کودکان

اگر فکر می‌کنید کودکتان سمی خورنده یا سوزاننده (مانند مایع ظرفشویی، اسید، مایع پاک‌کننده گاز، لوله بازکن، مواد شیمیایی استخر یا هرنوع ماده ضدعفونی‌ کننده) را بلعیده است، فورا به پزشک مراجعه کنید.

علائمی که می‌توانند به تشخیص مسمومیت ناشی از خوردن مایع ظرفشویی کمک کنند:

• لب‌های قرمز
• تاول
• تنگی نفس و سرفه
• تورم در داخل دهان
•  درد شدید

نوع و شدت علائم مسمومیت حاصل از خوردن مایع ظرفشویی به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع ماده‌ای که مصرف شده است
• نحوه مصرف ماده
• مقدار ماده‌ای که مصرف شده است

علائم و نشانه‌های مسمومیت ناشی از خوردن مایع ظرفشویی می‌توانند شامل موارد زیر شوند:

• اگر مایع ظرفشویی در چشم شما قرار گرفته باشد، ممکن است موقتا بینایی خود را از دست داده یا در واضح دیدن اشیا دچار مشکل شوید، چرا که مواد شوینده شروع به سوزاندن سطح چشم می‌کنند.
• اگر مایع ظرفشویی یا ماده شوینده با پوست شما تماس پیدا کرده باشد، ممکن است دچار سوزش، سوراخ‌های کوچک و یا حتی سوختگی در لایه بالایی پوست خود شوید.
• اگر بخار حاصل از محصولات صابونی را استنشاق کرده باشید، ممکن است در گلوی خود احساس تورم کرده یا دچار مشکلات تنفسی شوید. این موارد بسیار جدی هستند، زیرا مشکل در تنفس یا بلعیدن می‌تواند کشنده باشد.

اگر مایع ظرفشویی خوردیم چه کنیم؟

• فورا با اورژانس (۱۱۵) یا شماره اضطراری محلی تماس بگیرید.
• بلافاصله پس از برخورد با ‏موارد ‏مسموميت جهت دريافت اطلاعات صحيح با شماره تلفن ۱۴۹۰ يا ۱۹۰ يا ۱۱۵ ‏تماس ‏بگيريد.
•  بعد از برقراری تماس، اطلاعات اولیه شامل ماده‌ی مصرف شده، مقدار و زمان مصرف، سن، وزن و وضعیت سلامت عمومی فرد مسموم را در اختیار آن‌ها قرار دهید.
• از باز بودن مسیرهای تنفسی اطمینان حاصل کنید؛ همچنین مرتبا وجود نبض و فشار آن را چک کنید.
• اگر چشم‌ها با مایع ظرفشویی تماس پیدا کرده اند، آن‌ها را با آب فراوان بشویید.
• جز در مواردی که توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی توصیه شده باشد، فرد مسموم را وادار به استفراغ نکنید.
•  در صورت عدم منع پزشکی، بلافاصله پس از مصرف مایع ظرفشویی، فرد را وادار به نوشیدن آب یا شیر کنید.
•  در صورت مشاهده علائمی که نشان دهند فرد دچار کاهش سطح هوشیاری یا مشکل در بلعیدن است، از طریق دهان چیزی به او ندهید.
• فرد را برای مراقبت‌های بیشتر به اورژانس ببرید.
• سعی کنید همیشه مقداری از ماده شوینده را برای آزمایش‌های بیشتر همراه خود به اورژانس ببرید.

به‌طور کلی، مسمومیت ناشی از خوردن مایع ظرفشویی یک وضعیت غیرخطرناک است. با مراقبت‌های کافی و مناسب در منزل، ممکن است فرد، بدون بروز علائم شدیدی که ذکر شد، به‌طور کامل بهبود یابد.

اگر کودکمان مایع ظرفشویی خورد چه کنیم؟

• کودک را وادار به استفراغ نکرده و جز آب چیزی برای خوردن یا آشامیدن به او ندهید.
•  تا حد امکان مواد شوینده را از دهان کودک شسته و چشم‌هایش را برای حداقل ۱۵ دقیقه با آب فراوان بشویید.
• اگر فرزند شما در معرض مواد شیمیایی خانگی، مانند مایع ظرفشویی یا مواد شوینده لباس قرار گرفته است، فورا با شماره تلفن ۱۴۹۰ يا ۱۹۰ يا ۱۱۵ ‏تماس ‏بگيريد.
•  اگر از ماده‌ای که کودک‌تان بلعیده است اطلاع دارید، ظرف ماده را برای آزمایش محتویات و قدرت آن همراه با خود به اورژانس ببرید. مراکز سم شناسی با آزمایش این مواد قادر خواهند بود اطلاعات دقیق‌تری از میزان خطر و راه‌های مقابله با آن به شما ارائه دهند.

اگر کودک شما مایع ظرفشویی خورده است، هرگز نباید او را وادار به استفراغ کنید! در عوض، ابتدا با آب فراوان تا جای ممکن دهان کودک را آبکشی کرده و سپس او را وادار به نوشیدن آب کنید. نوشیدن آب به رقیق شدن مواد شوینده در معده کمک کرده و میزان تحریک بدن را کاهش می‌دهد. اگر مطمئن نیستید که کودک شما مایع ظرفشویی را بلعیده است، باید به دنبال لب‌های قرمز، تاول، مشکلات تنفسی، سرفه و تورم در داخل دهان و درد شدید باشید. در حالی که بیشتر والدین گمان می‌کنند خانه خود را در برابر شیطنت‌های کودکان ایمن کرده اند، اغلب فراموش می‌کنند محصولات سمی که هر روز مورد استفاده قرار می‌دهند را، مانند مایع ظرفشویی، از دسترس کودکان دور کنند. بسیاری از والدین مواد شوینده را در کمد زیر سینک نگه‌داری می‌کنند؛ اما اگر کمد زیر سینک شما در مقابل باز شدن توسط کودک ایمن نیست، شاید بهتر باشد مواد شوینده را در جایی دیگر و دور از دسترس کودکتان قرار دهید. همچنین اگر به قدر کافی مراقب نباشید، امکان دارد کودک قبل یا بعد از شروع به‌کار ماشین ظرفشویی یا لباسشویی، مقداری از ماده شوینده‌ را مصرف کند. بنابراین ضروری است در صورت باز بودن ماشین ظرفشویی، مراقب فرزندان خود باشید. برای جلوگیری از بروز حادثه، همیشه مطمئن شوید که درب مایع ظرفشویی به درستی بسته شده است تا از دسترسی آسان کودک به محتویات آن پیشگیری شود. اطمینان حاصل کنید که هرکسی که به منزل شما می‌آید و ممکن از مایع ظرفشویی استفاده کند، همین قوانین را رعایت کرده و مواد شوینده را بعد از استفاده از دسترس خارج می‌کند.

در صورت خوردن مایع ظرفشویی، چه زمانی با دکتر تماس بگیریم؟

مسمومیت تصادفی با مواد صابونی، خطری است که طیف گسترده‌ای از محصولات را در بر می‌گیرد؛ از مواد شوینده لباس تا صابون دست. هرچند هر یک از این مواد به میزانی متفاوتی خطرناک هستند، اما هیچ یک را کاملا عاری از خطر محسوب نکنید.

در صورت مشاهده موارد زیر، بهتر است هرچه زودتر به سراغ درخواست کمک‌های پزشکی بروید:

•  فرد بیش از یک قلپ از ماده شوینده را قورت داده باشد
• علائم مسمومیت را نشان می‌دهد
• در مورد ماهیت آنچه بلعیده است مطمئن نباشد

صابون‌های دست و بدن آن‌قدرها سمی نیستند، اما ممکن است باعث ظهور علائمی همچون حالت تهوع، استفراغ و اسهال شوند. در صورت ادامه یافتن اسهال و استفراغ، باید به اورژانس مراجعه کرد. اگر فرد تنها مقدار کمی از مایع ظرفشویی را بلعیده باشد، باید چند جرعه آب نوشیده و ببیند آیا علائمی ظاهر می‌شوند یا نه. هر نوع ماده‌ای که مشخصا برای تمیز کردن بدن انسان درنظر گرفته نشده باشد را باید سمی در نظر گرفت. اگر کسی مایع ظرفشویی یا پاک‌کننده مشابهی را مصرف کرده باشد، لازم است که فورا تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرد.

روش‌های پیشگیری از خوردن مواد شوینده توسط کودکان

مراقب مواد شیمیایی که برای تمیز کردن خانه استفاده می‌کنید باشید. مطمئن شوید کودکتان به‌طور تصادفی آن‌ها نمی‌خورد یا استنشاق نمی‌کند. هنگام استفاده از این مواد، از باز بودن پنجره‌ها اطمینان حاصل کنید و بین مراحل مختلف شستشو وقفه‌های مناسب درنظر بگیرید تا هوای خانه به مدت طولانی حاوی گازهای سمی نباشد. همچنین صابون، مایع ظرفشویی و دیگر پاک‌کننده‌های خانگی را از دسترس کودک دور کرده و در محلی امن قرار دهید. والدین کودکان باید به‌طور ویژه از قفل بودن مخزن مواد شوینده ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی اطمینان حاصل کنند. این موارد برای کودکان نوپا وسوسه‌برانگیز هستند و به همین دلیل باید به‌طور مضاعف مورد توجه قرار بگیرند. همچنین می‌توانید از قفل کودک روی کابینت و کمدهای خود استفاده کنید. بسته به نوع کابینت، گزینه‌های مختلفی برای چنین کاری وجود دارند. به‌عنوان مثال می‌توان از قفل‌های آهنربایی در کابینت و کمدهای خانه استفاده کرد. چفت چسبی روش ارزان و کمتر دائمی دیگری است که می‌توانید برای ایمن کردن کمد، کابینت و حتی درب توالت مورد استفاده قرار دهید. مطئن شوید که بعد از هر بار استفاده، مایع ظرفشویی و صابون را به جای امن خود باز می‌گردانید. اجازه ندهید آن‌ها روی پیشخوان و در دسترس فرزند شما باقی بمانند. بعد از تمام شدن محتویات مایع ظرفشویی، حتما آن را کامل شسته و سپس با خیال راحت دور بیاندازید.

 

سوالات متداول | خوردن مایع ظرفشویی

اقدامات بعد از خوردن مواد شوینده توسط کودک چیست؟

کودک را وادار به استفراغ نکرده و جز آب چیزی برای خوردن یا آشامیدن به او ندهید. تا حد امکان مواد شوینده را از دهان کودک شسته و چشم‌هایش را برای حداقل ۱۵ دقیقه با آب فراوان بشویید. اگر فرزند شما در معرض مواد شیمیایی خانگی، مانند مایع ظرفشویی یا مواد شوینده لباس قرار گرفته است، فورا با شماره تلفن ۱۴۹۰ يا ۱۹۰ يا ۱۱۵ ‏تماس ‏بگيريد.

اگر مایع ظرفشویی در چشم رفت چه کنیم؟

اگر چشم‌ها با مایع ظرفشویی تماس پیدا کرده اند، آن‌ها را با آب فراوان بشویید.